“Esnaf İçin 2020 Kayıp Yıl Oldu, 2021 Kazanç Yılı Olmalı!”

Kısa adı ESDER olan Esnaf ve Sanatkârlar Derneği Hatay Şube Başkanı Fahri Serdar Özal, Türkiye'de Covid-19 sürecinin başladığı Mart 2020 tarihinden bugüne esnafın mağdur olduğunu belirterek yetkililerden Esnafa destek istedi.
Fahri Serdar Özal, uygulanan kısıtlamalar nedeniyle birçok işletmenin gelirlerinin tamamen ortadan kalktığını, ancak her esnafın alamadığı göstermelik kira yardımı dışında hiçbir desteğin yapılmadığını belirtti. Bu zor günlerde esnafa acilen destek olunması gerektiğini belirten Özal şöyle devam etti “Bu durum, normalleşme döneminde bile finansal güçlükleri aşamayan işletmelerde yeni sıkıntılar doğurdu. Ülkemizde 3 bin esnaf odasına kayıtlı 1 milyon 906 bin esnaf ve 2 milyon 58 bin adet işyeri bulunuyor. 2020 yılı kayıp yıl olmuştur. Şimdi bu kredilerin vadesi geldi ama satış olmadığı için ödemede çok zorlanıyorlar. Bunların ödemesinde erteleme gerekiyor. 2021 yılının kayıp yıl olmamasını sağlamalıyız.
Türkiye'de Covid-19 sürecinin başladığı Mart 2020 tarihinden bugüne esnafın çoğunluğunun faaliyetleri durduruldu ya da kısıtlandı. Hafta içi ve hafta sonu uygulanan sokağa çıkma kısıtlamaları bazı işletmelerin gelirlerini tamamen ortadan kaldırdı. Bu durum, normalleşme döneminde bile finansal güçlükleri aşamayan işletmelerde yeni sıkıntılar doğurdu.
Ülkemizde 3 bin esnaf odasına kayıtlı 1 milyon 906 bin esnaf ve 2 milyon 58 bin adet işyeri bulunuyor. Bir taraftan kapanmalar yaşanırken diğer taraftan iş yerini devretmeye çalışan sayısı her gün artıyor. Bu şekilde devam ederse esnafın çoğu buna dayanamayacaktır. Bazı iş kollarının ve bazı mesleklerin yok olmaya başladığı günümüzde halen eski alışkanlıkları devam ettirmek de bir başka sıkıntı kaynağı. Ayrıca yatırım ortamının de yeni müteşebbisler için uygun olmadığı görülüyor. Kapanan firma sayısı açılan firma sayısından fazla.
Yaşanan belirsizlik, karamsarlık ortamında insanlar giymeyi, gezmeyi, yemeği unuttu. Bu da piyasaya olumsuzluk olarak yansıyor. Pandemi sonrasında bazı mal ve hizmete talep azaldı. Kapanan iş yeri sayısı giderek artıyor. Hane halkının geliri azalıyor. İşsizler ordusunun 8 milyona çıkması ve artan enflasyon gelecek beklentilerini de olumsuz etkiliyor.
Pandeminin başında güç durumda olan esnaf ve KOBİ'lerin KDV ve SGK prim ödemeleri gibi yükümlülüklerin ertelenmesi kısmi fayda sağlasa da cari ödemelerde zorluklar yaşanmıştır. Müşteri ve satışlarda tarihi dip seviyeleri gören esnaf kepenk indirdi. Bu yüzden yeni iş ve istihdam oluşmuyor. Pandemi sürecinde sağlık, kargo gibi bazı mal ve hizmetlere olan talep artsa da gıda ve temizlik sektörü dışında kalan esnaf çok zor durumda kaldı.
Esnafa sağlanan 5 milyar TL'yi bulan kira desteği ve kira stopajı kısmı bir destek sağlasa da sürdürülebilirliğe katkı vermiyor. Çünkü 'delik büyük yama küçük'. Bu yüzden esnaf ve sanatkârlar vadesi gelen ödemelerde erteleme, vergi borcu yapılandırmalarında da uzatma istiyor. Desteklerin devamı ve kapsamının genişletilmesi konusunda taleplerde bulunuyor. Dünya ülkelerine baktığımızda KOBİ'lere çok daha kapsamlı destekler verildiği görülüyor.
Sonuç itibariyle pandeminin iş dünyası ve özellikle esnaf üzerindeki etkisi çok yıkıcı oldu. Anadolu'nun her şehrine yayılan AVM'ler sebebiyle de küçük esnafın kayıpları artıyor. E-ticaret payının artması ve platform ekonomilerinin e-ticaret payını artırması da yıkıcı etki oluşturuyor. 65 yaş grubundaki esnaf da zarara uğradı.
Özetle; esnafı çok mağdur durudadır. Esnaf, biriktirdiklerini, kötü gün için ayırdığı parayı salgının ilk döneminde harcadı. 1 milyona yakın esnaf, Esnaf Destek Paketi ile düşük faizli kredi imkânından yararlanarak işçisinin parasını, dükkânının kirasını ödemeye çalıştı. Bu açıdan 2020 yılı kayıp yıl olmuştur.  Şimdi bu kredilerin vadesi geldi ama satış olmadığı için ödemede çok zorlanıyor. Bunların ödemesinde erteleme gerekiyor. Aslında esnafımızın elinde olta var ancak misine koptu. Esnafımıza misine vererek balık tutmasını desteklemeli ve 2021 yılının kayıp yıl olmamasını sağlamalıyız.”